Proyekto

Ti nainsigudan a konservasion ken sustenable a panagusar iti biodiversidad

Nairugi iti maikadua a gudua ti 2022, ti Transformative Pathways (Dagiti turongen para iti traspormasion) ket maysa a napagkaykaysaan nga inisiatiba nga idadauluan dagiti organisasion dagiti nainsigudan nga umili manipud iti uppat a pagilian iti Asia, Africa ken Latin America, ken supsuportaran ti network dagiti partner iti sangalubongan.

Direkta a supsuportaran ti proyekto dagiti kolektibo a panagtignay agturong iti bukod a pangngeddeng iti daga ken panaggobierno iti rekurso, konservasion ti biodiversidad ken sustenable a pangkabiagan. Agpada a mangpadur-asen daytoy kadagiti gannuat dagiti komunidad iti panagbantay iti biodiversidad tapno dagiti karaman a komunidad ket makakolekta, makausar ken makaiparang kadagiti pammaneknek, ken tapno maiparang dagiti nagbanagan dagiti tignayda. Ti proyekto ket makitinnulong kadagiti nasional a gobierno ken dadduma pay a kangrunaan a mangipatpataray tapno mangpadur-as kadagiti mekanismo a mangted iti naan-anay ken agpapada a pannakipaset iti panagplano ken panagaramid iti polisia iti nasional mainaig iti biodiversidad.

Ti kolektibo a panggepmi ket suportaran ti napadur-as a konservasion ken sustenable a panagusar iti biodiversidad babaen ti panagbigbig, panagsuporta ken panagpalawa kadagiti panagtignay ken kontribusion dagiti nainsigudan nga umili. Daytoy a proyekto ket naiplano a maipataray iti innem a tawen, manipud 2022 inggana 2028.

Kas daytoy nga panagtignay ket naannad a nadisenio tapno tumulong ken makinayon iti nalawlawa pay a network, namnamaenmi a dagiti pagtungpalan manipud kadagiti aktibidad ti proyekto ket maipasaknap a nalaing uray iti labes ti panawen ti proyekto ken dagiti karaman a pagilian.

Elijah Kitelo (CIPDP, Kenya) at the University of Oxford delivering a workshop on biodiversity monitoring protocols, part of the Transformative Pathways project.

Ni Elijah Kitelo (CIPDP, Kenya) idiay Unibersidad ti Oxford a mangiparparang iti maysa a panagadal iti trabaho iti pagannurotan ti panagbantay iti biodiversidad, paset ti proyekto a Transformative Pathways. Ladawan ni Frances Jenner/FPP.

In the rotational farming field of Mae Yod village, a Karen Indigenous Woman collects vegetables for her family members. Rotational farming is the cultural heritage of Karen Indigenous Peoples that not only ensures food security and well being of community members but also contributes to the conservation and enhancement of biodiversity. Mae Yod village is in Chiang Mai Province of Thailand.

Iti maysa a pagmulaan nga adda panagrikus a pamay-anda ti panagmula iti ili ti Mae Yod, maysa a babai a nainsigudan nga umili a Karen ti agur-urnong ti nateng para iti pamiliana. Ti panagrikus a pamay-anda iti panagmula ket maysa a kutural a tawid dagiti nainsigudan nga umili a Karen no sadinno a daytoy ket saan laeng mangisigurado iti seguridad ti makan ken nasayaat a panagbiag dagiti kameng ti komunidad no di ket makatulong pay iti konservasion ken panagpadur-as ti biodiversidad. Ti ili a Mae Yod village ket masarakan iti probinsia ti Chiang Mai iti Thailand. Ladawan ti Lakpa Nuri Sherpa/Asia Indigenous Peoples Pact (AIPP)

Maasai Indigenous women carrying out restoration activity by nurturing their tree nursery in Transmara.

Dagiti babbai a nainsigudan nga umili a mangisaysayangkat iti panagmantenir babaen ti panagiwanwan ti pagtarakenan ti babassit a kaykayo idiay Transmara. Ladawan ti Indigenous Information Network (IIN)

Resulta

Panggep ti proyekto a gun-oden ti pannakabigbig, suporta ken panagdur-as ti konservasion ti biodiversidad ken sustenable a panagusar dagiti nainsigudan nga umili ken dagiti lokal a komunidad babaen ti:

Panangpapigsa iti panagmanehar iti daga ken rekurso iti tukad teritorio;
Panagpadur-as kadagiti kondision tapno mabigbig dagiti nainsigudan ken lokal a kaammuan iti tukad nasional;
Panangipatakder ken panangpatibker kadagiti panagkakadua para iti partisipasion iti panagplano ken panagbantay iti biodiversidad iti tukad lokal, nasional ken sangalubongan, mainayon dagiti proseso ti Convention on Biological Diversity (CBD).

PIKP staff and partners hold up together a sign saying ‘Indigenous Wisdom Lights the Way’ after successfully completing the inception workshop for the Transformative Pathways project held in Baguio City, Philippines.

Ig-iggeman dagiti agtrabtrabaho iti PIKP ken dagiti kakaduada ti maysa a pakasuratan ti ‘Indigenous Wisdom Lights the Way’ kalpasan iti maysa a naballigi a pannakaangay ti maysa nga innadal iti umuna a panangammo para iti Transformative Pathways a proyekto idiay Siudad ti Baguio. Ladawan ti PIKP

Kontexto

Konservaren dagiti nainsigudan nga umili ken lokal a komunidad ti signipikante a kantidad ti biodiversidad ti lubong babaen kadagiti kultral a wagasda, kangruaan no sadinno a dagiti karbenganda iti tradisional a dagdaga, kadanuman ken kaammuan ket mabigbigbig ken maresrespeto. Sakopen ti kadagaanda ti agarup kakapat ti lubong ken agrutap iti dakkel kadagiti lugar a nabaknang iti biodiversidad.

Nupay kasta, ti agdama ken potensial a kontribusionda iti konservasion ken sustenable a panagusar iti biodiversidad ket saan a naan-anay a mabigbigbig wenno saan a masupsuportaran iti laksid ti kinapategna iti pannakaipatungpal ti UN Convention on Biological Diversity (CBD)ken ti panangsango iti biodiversidad ti sangalubongan ken dagiti panggep iti klima.

Adda ti nakadakdakkel a potensial tapno maingato ti suporta kadagiti kontribusion ken tapno mainayonda iti kangrunaan nga istruktura para iti panagwanwan iti biodiversidad ti sangalubongan kalpasan ti 2020.

Daytoy a proyekto ket bigbigenna daytoy ken makitrabaho kadagiti naitakder ken aktibo a network dagiti organisasion dagiti nainsigudan nga umili ken dagiti aliado tapno mas epektibo a masungbatan ti krisis ti biodiversidad, iti lokal, sub-nasional, nasional ken sangalubongan a tukad. Iti pannakitrabahao kadagiti gobierno ti Peru, Kenya, Pilipinas ken Thailand, bigbigenmi a ti masustinir a panagbalbaliw ket agkasapulan ti nakarkaro pay a panagdur-as ken pannakaipatungpal kadagiti nasional a linteg ken polisia, kasta met ti suporta manipud kadagiti institusional a mekanismo iti amin a tukad.

Preparation of bamboo shoots which are a source of food.

Panangisagana kadagiti rabong a paggapuan iti makan. Ladawan ti Mutai/CIPDP

Panagdiskubre iti arte ti naural a panagtina ti lupot idiay Huai E Kang. Ladawan ni Sunaree/PASD

Maize harvest is packed in sacks for transport, drying and storage. Community of Hualla, Hualla district, Victor Fajardo province, Ayacucho region, Peru.

Ti naani a mais a maikabkabil kadagiti sako tapno maibiahe, maibilag ken maidulin. Komunidad ti Hualla, Distrito ti Hualla, Probinsia ti Fajardo, Rehion ti Ayacucho, Peru. Ladawan ni Luisenrrique Becerra Velarde / CHIRAPAQ.

Dagiti adda nagpadaanna a proyekto

Ti Local Biodiversity Outlooks ti mangidokumento kadagiti kontribusion dagiti nainsigudan nga umili ken dagiti lokal a komunidad iti sangalubongan a konservasion ken sustenable a panagusar iti biodiversidad, kas pangnayon a report iti kangrunaan a publikasion ti CBD – Global Diversity Outlook.

Gapu ta, ti Global Diversity Outlook ket nakafocus kadagiti kasasaad ken turong ti biodiversidad, ti Local Biodiversity Outlook ti mangipatan-ok kadagiti paset dagiti nainsigudan nga umili ken lokal a komunidad iti konservasion ken panangsalaknib daytoy a biodiversidad.

Ti Local Biodiversity Outlooks ket maysa a publikasion ti International Indigenous Forum on Biodiversity (IIFB), International Women’s Biodiversity Network (IWBN), ti Centers of Distinction on Indigenous and Local Knowledge (COD-ILK), Forest Peoples Programme (FPP) ken dagiti sekretariat ti CBD (SCBD).

Dagiti adda nagpadaanna a naipost

i International Indigenous Forum on Biodiversity (IIFB) ket maysa a network dagiti mangibagbagi manipud kadagiti nainsigudan a gobierno, dagiti organisasion nga awan iti sidong ti gobierno dagiti nainsigudan nga umili ken dagiti iskolar ken aktibista nga agororganisa iti ayan ti Convention on Biological Diversity (CBD) ken dadduma pay a napateg nga internasional a taripnong para iti aglawlaw a tumulong a mangisilpo kadagiti nainsigudan a pamuspusan kadagitoy a taripnong, agited kadagiti balakad kadagiti partido ti gobierno, ken tapno impluwensiaan ti interpretasion dagiti rebbengen ti gobierno tapno bigbigen ken respetaren dagiti karbengan dagiti nainsigudan nga umili iti kaammuan ken rekurso.

Kitaen dagiti dadduma nga adda nagpadaanna a kadagupan dagiti :

“Iti laeng panangbigbig kadagti karbengan, kaammuan, panangiyannatup a pamuspusan, ken kinapateg dagiti nainsigudan nga umili ken Lokal a Komunidad a kabaelantayo a mangipatungpal ti sangalubongan a panggep para iti sustenable a panagusar ken panagipatalinaed ti biodibersidad.”

Lakpa Nuri Sherpa, Maysa kadagiti dadaulo ti IIFB Co-Chairs ken mangidadaulo iti programa idiay AIPP

IIFB Indigenous caucus at COP15 in Montreal, Canada.

Ti taripnong dagiti Nainsigudan nga Umili ti IIFB idiay COP15 idiay Montreal, Canada. Ladawan ni Tom Dixon, FPP

Josefa Cariño Tauli of the Global Youth Biodiversity Network speaks at the COP15 Nature and Culture Summit about the importance of addressing the loss of cultural diversity to address biodiversity loss.

Ni Josefa Cariño Tauli manipud iti Global Youth Biodiversity Network nga agsarsarita idiay COP15 Nature and Culture Summit maipanggep iti kinapateg iti panagsungbat kadagiti pannakapukaw ti nadumaduma a kultura tapno sungbatan ti pannakapukaw ti biodiversidad. Ladawan ni Tom Dixon, FPP

The Transformative Pathways consortium partners at the first in-person meeting of the project in February 2023, Thailand.

Dagiti kakadua nga asosasion ken grupo iti umuna a panagtaripnong dagiti sumangsango para iti proyekto idi Pebrero 2023, Thailand.

Panangbigbig

Ti pondo para iti proyekto a The Transformative Pathways ket impaay ti German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation, Nuclear Safety and Consumer Protection (BMUV) babaen ti International Climate Initiative (Internationale Klimaschutzinitiative, IKI).