Makala haya ya blogu yameandikwa na Indigenous Information Network(IIN)
Keti tu leo na ufikirie Dunia bila mimea, wanyama, hewana maji, unafikiri maisha yatakuwa rahisi? Hakika sivyo au maisha hayatakuwapo hata kidogo. Uwepowao hufanya maisha ya wanadamu kuwa ya mafanikio na ya kustarehe, kwa bahati mbaya idadi kubwa ya watu ulimwenguni hawajagundua umuhimuwa sehemu hizo nne, hadi zitakapopotea, kwani hautawahi kujua umuhimu wa kile ulichonayo mpaka uipoteze. Jamii asilia wameishi pamoja kwa amani na ardhi ya mababu zao kwa vizazi vingi, wakitumia rasilimali za ardhi huku wakihifadhi afya ya mazingira. Uendelevu ni muhimu kwa Watu wa Asili kwa sababu bila hiyo, njia zao za kujikimu ziko hatarini. Wengi wa watu duniani kote wanategemea misitu kwa ajili ya maisha yao, hasa maeneo ya vijijini.
Aina: Blog
Mkoa: Afrika
Nchi: Kenya
Mandhari: Ujuzi wa jadi na wa ndani; maisha endelevu; Uhifadhi unaoongozwa na jamii
Mwandishi: Indigenous Information Network
Tunaweza kuokoa mifumo ikolojia yetu kwa kuepuka aina yoyote ya uharibifu! Picha ya IIN
Upotevu wa bayoanuwai huongeza hatari ya magonjwa na lishe duni. Bayoanuwai husaidia udongo kuwa na rutuba, huzuia wadudu waharibifu wa kilimo, na kusaidia uchavushaji ambao hudumisha na kuboresha usalama wa chakula kupitia ongezeko la uzalishaji wa kilimo. Kupambana na uhalifu wa kimazingira katika jamii za vijijini kunaboresha usalama na fursa za maisha ya kisheria. Wengi wa watu ambao wanateseka zaidi na athari za uharibifu wa bayoanuwai ni jamii asilia kwa kuwa maeneo mengi ya vijijini yanamilikiwa nao. Huko Enoosaen na eneo jirani la Kilgoris Kaunti ya Narok, Kiltamany maeneo ya Kaunti ya Samburu na Naramam Chesra maeneo ya Kaunti ya Pokot Magharibi ya Kenya, jamii asilia kwa kiasi kikubwa wanafuga na kujihusisha na kilimo ili kuishi na kabla ya kuwekewa mipaka ya ardhi walikuwa huru kuchunga mifugo na wanyama wao kila mahali juu ya nchi na kulikuwa na malisho mengi kwa ajili ya wanyama wao, lakini baada ya kuwekewa mipaka ndipo ambapo kila mtu aliwekewa vikwazo vya kuchunga tu katika sehemu yake ya ardhi.
Wenyeji wa Samburu wanaoishi Kaskazini mwa Kenya wameathiriwa na ukame wa mara kwa mara, huku wengi wa watu wakiishi chini ya mstari wa umaskini. Kama jumuiya ya wafugaji, mabadiliko ya tabia nchi yamefanya ufugaji kuwa chaguo la maisha lisilo endelevu na kuwaacha wengi wa jumiya hii wakiishi katika mstari wa umaskini. Hata hivyo, kupitia msaada wa wasamaria wema, jamii imeelimishwa juu ya njia za kuondokana na uharibifu wa ardhi na uhaba wa chakula.
Wanawake wa kiasili katika Kiltamany kaunti ya Samburu wakifanya kilimo endelevu ili kupata usalama wa chakula. Picha ya IIN
Jumuiya hii kwa sasa ina viongozi wa jamii ambao walikuja na wazo la malisho ya mzunguko. Malisho ya mzunguko ni mchakato ambapo mifugo huhamishwa kimkakati hadi kwenye mazizi mbichi, au maeneo ya malisho yaliyogawanyika, ili kuruhusu uoto wa nyasi na malisho ya awali kuzaliana upya. Ufugaji wa kupokezana umesababisha uboreshaji wa eneo la uoto.
Hapo awali, , eneo la msitu lilikuwa juu sana kwa hivyo makazi ya wanyama pori yalikuwa salama sana na migogoro ya binadamu na pori ilipunguzwa sana hasa Transmara. Jamii ya Wamasai kutoka Transmara iliishi vizuri sana na wanyama pori lakini kwa sasa ni nadra sana hata kuwaona wanyama hao. Hii ni kwa sababu, kwa miaka mingi, misitu ilifyekwa hali iliyowalazimu wanyama pori kuhamia maeneo mengine karibu na mbuga ya wanyama ya Maasai Mara. Pia, wafugaji waliweza kufurahia asali kutoka msituni na hata dawa za mitishamba ambazo zingeweza kuwafaa na nyingine zilitumika kutibu magonjwa ya wanyama. Kwa kuongezea, udongo ulikuwa na rutuba nyingi na udongo haukuwahi kuchafuliwa na mbolea ya bandia kama leo. Kwa kifupi maisha yalikuwa nafuu na ya kuvutia.Kwa kuongezeka kwa idadi ya watu, misitu iliharibiwa ili kuunda nafasi ya makazi na kilimo. Miti ya kiasili ilikuwa hatarini zaidi ya kutoweka kwa vile ilijulikana sana kwa kuzalisha makaa bora, korido za wanyama pori pia ziliteseka na kuwalazimu kuhama; inaaminika baadhi walihamia Tanzania na hawapatikani tena Kenya.
Jamii asilia kutoka Transmara wakifanya kazi ya kurejesha bayoanuwai. Picha ya IIN.
Kupungua kwa uoto wa asili huathiri wafugaji. Picha ya IIN.
Jamii ya Wenyeji wa Pokot kutoka Pokot Magharibi wameathiriwa pakubwa na kupotea kwa bayoanuwai. Misitu hiyo iliwaridhisha sana kwani waliweza kupata chakula, malazi , dawa na hata hewa safi. Kadiri idadi ya watu inavyozidi kuongezeka, kumekuwa na haribifu mkubwa ambao ulisababisha uharibifu wa.
Wild animals disappeared, it became difficult to practice bee keeping and they had to keep moving from one region to the other in search of bayoanuwai.
Ardhi iliyoharibiwa katika Kaunti ya Naramam Pokot Magharibi Picha ya Indigenous Information Network (IIN)
Wenyeji wanaofanya kazi ya kurejesha ardhi iliyoharibiwa katika Kaunti ya Pokot Magharibi, Naramam. Picha ya Indigenous Information Network (IIN)
Baadhi ya miti ya Naramam ilikuwa chanzo kizuri cha dawa za mitishamba na Mboga. Juu Miaka mingi miti ilitoweka na jamii kwa sasa inafanya kazi ya kurudisha miti muhimu ambayo kimsingi iliwawezesha kulisha familia zao.
Hii ni asili ya Sokoria ambao majani yake ni mboga za lishe kwa Jumuiya ya Pokot. Picha ya IIN.
Wamasai, Wasamburu na Wapokot wanajulikana sana kwa tamaduni zao, na msitu ulipokuwepo kulikuwa na mila na hafla ambazo walikuwa wakisherehekea msituni .Mfano mzuri ni tohara ya wanaume inayojulikana zaidi kama ‘Mutat’ katika jamii ya Pokot ilifanywa msituni na matambiko mengine kama irpuli na olkiteng lolbaa kwa Wamasai. Kulikuwa na miti maalum sana ambayo waliamini kuwa safi na isiyo na sumu ambayo ilitumika haswa. Manyatta ya kitamaduni pia ilijengwa mahali penye msitu ili iwe rahisi kujenga kwa kutumia miti na majani na pia kuni za kupikia na kuchoma nyama. Mazoea haya yote yaliyotajwa hapo juu yanapotea kama matokeo ya uharibifu wa bayoanuwai. Jamii asilia hawajakaa chini kutazama haya yakifanyika lakini wanachukua hatua za kurejesha bayoanuwai kwa kuipa miti ya kiasili kipaumbele na kulinda maeneo ya vyanzo vya maji.
