Kutawazwa kwa Msitu na Maji

Mizizi ya Imani na Dhamiri

Kiini cha uwekaji wa misitu na maji kinatokana na falsafa ya uhifadhi inayohusishwa na kuheshimu asili. Watu wa Pgakenyaw hufanya sherehe inayoitwa “Lue Tee Lue Kor,” sadaka ya kitamaduni kwa na kuheshimu mizimu inayolinda msitu na maji. Sherehe hii inaonyesha shukrani na heshima kwa vyombo hivi vitakatifu kwa kulinda asili, huku pia ikibariki jamii kwa mazao mengi, kuhakikisha kujitosheleza kwa chakula. Zaidi ya hayo, inatafuta ulinzi wa mizimu dhidi ya migogoro na kusambaratika kwa jamii.

Kupitia utaratibu huu, jamii ya Pgakenyaw huwasiliana na wanachama wake na jamii zinazozunguka uelewa wa maeneo haya ya hifadhi, kuzuia uvamizi na kuimarisha usimamizi wa pamoja wa misitu na mito ndani ya maeneo haya. Wanaongeza imani za pamoja kama njia ya kujenga uelewa wa pamoja

Uteuzi wa Msitu: Kuinua Msitu hadi “Nafasi Takatifu”

Jamii ya Huai Kee Peu katika Kitongoji cha Mae Suek, Chiang Mai, ni jamii ya Pgakenyaw ambayo inaendelea kuhifadhi maisha yake ya kitamaduni na kulinda mazingira yake ya asili. Jamii imebuni na kufufua uwekaji wa misitu katika eneo la msitu wa jamii, kwa kutumia maarifa asilia na utamaduni. Mpango huu unahusisha watu kutoka kwa vizazi tofauti wanaofanya kazi pamoja ili kuendeleza nafasi hii, na uwekaji wa misitu unachukua eneo la rai 800 (hekta 128).

Sherehe ya kuwekwa wakfu msituni inahusisha baraka na maombi kwa roho za msituni kulinda na kutunza eneo hilo. Wanajamii hutumia mavazi ya kimonaki kuzunguka miti, kwa ishara ya kuwainua hadi hadhi ya “watawa.” Wakati miti au maeneo ya misitu yamefunikwa kwa mavazi haya, imani kwamba roho takatifu au miungu ya miti hukaa ndani yao inaongezeka, na kuimarisha kujitolea kwao kuwatunza. Wanakijiji ndani na karibu na jamii hujenga heshima kubwa, wakiogopa kukata miti katika maeneo hayo yaliyowekwa wakfu, wakiamini kuwa ni dhambi au kitendo cha kuharibu maisha matakatifu.

Hii sio hofu tu; ni juu ya kukuza fahamu ya pamoja ndani ya jamii ili kutambua jukumu muhimu la misitu ambayo imeendeleza maisha yao. Msitu ni chanzo cha chakula, dawa, na vyanzo vya maji. Tamaduni hii inasisitiza uelewa kwamba “ikiwa msitu inastawi, watu wanaweza kustawi.” Zaidi ya hayo, jamii imekuza eneo hili kuwa nafasi ya kujifunza kwa ajili ya uhamisho wa maarifa kati ya wazee wa jamii na vijana.

Agizo la Maji: Usimamizi wa Rasilimali za Maji kwa Wanawake na Vijana

Jamii ya Pha Lor Pi katika Kitongoji cha Mae Suek, Mkoa wa Chiang Mai, ni jamii nyingine ya Pgakenyaw ambapo vikundi vya wanawake na vijana vimeinua jukumu la kusimamia rasilimali za mitaa, ikiwa ni pamoja na vyanzo vya maji vinavyozunguka jamii yao. Vikundi hivi vimebuni kwa ushirikiano mpango wa kuteua kipande cha kilomita 3 cha mto kama “eneo la uhifadhi wa maji” ili kuhifadhi aina mbalimbali za viumbe vya majini katika eneo hilo. Hii pia inakuza ufahamu wa pamoja wa kutunza kwa ushirikiano vyanzo vya maji vya jamii na vile vya jamii zinazozunguka.

Utaratibu huu umebuniwa, na vikundi vya wanawake na vijana vinaendelea na kazi yao kwa kukusanya data juu ya viumbe vya majini na kutathmini hatari ya kutoweka ili kuangazia majukumu ambayo kundi lazima lisimamie na kushirikiana kwa bidii. Hii ni pamoja na kuendeleza eneo hilo kuwa kituo cha kujifunzia kwa ajili ya kuhamisha maarifa na mawazo juu ya usimamizi wa rasilimali kwa watoto na vijana katika jamii, kukuza hisia ya pamoja ya uwajibikaji wa uwakili katika eneo hilo.

Zaidi ya Taratibu: Kuelekea Hatua ya Pamoja

Maagizo ya misitu na maji sio tu sherehe zinazohitimishwa kwa siku moja; ndio mahali pa kuanzia kwa kuunganisha mioyo na kuchukua hatua endelevu. Hii ni hadithi ya “kuhuisha” kutoka kwa uharibifu hadi kuunda “njia ya maisha” ambayo inaheshimu asili, inaishi kwa usawa, na kupitisha misitu hii mingi kwa vizazi vijavyo.

Vitendo hivyo vinaakisi hekima iliyomo katika shairi la Pgakenyaw linalosema:

“Auf hti k’tauz hti, auf kauj k’tauz kauj, Auf deif k’tauz lei, Auf nyaf k’tauz kwiv.”

“Kunywa maji, tunza maji. Kuleni (kutoka) ardhi, kutunza ardhi. Kula vyura, kutunza miamba. Kula samaki, kutunza mto.”