ผลลัพธ์ของ COP16 สำหรับชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น

การประชุมภาคีที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและการใช้อย่างยั่งยืน – COP16 มีผลลัพธ์เชิงบวกหลายประการ แต่ในที่สุดก็ถูกระงับโดยไม่ได้มีการตัดสินใจขั้นสุดท้ายทั้งหมด

ในเดือนตุลาคม 2567 (2024) รัฐบาล อพช. ชนเผ่าพื้นเมือง ผู้แทนชุมชนท้องถิ่น และผู้มีบทบาทสำคัญคนอื่น ๆ ได้มารวมตัวกันที่เมืองคาลี ประเทศโคลอมเบีย เพื่อพัฒนาความก้าวหน้าในการดำเนินการตามกรอบงานความหลากหลายทางชีวภาพระดับโลกใหม่ ซึ่งมีเป้าประสงค์ที่ทะเยอทะยานในการ ‘อยู่ร่วมอย่างสอดคล้องกับธรรมชาติ’ ภายในปี 2593 (2050)

แม้ว่าการประชุมยังไม่จบลงอย่างเป็นทางการ – ที่ประชุมใหญ่ครั้งสุดท้ายถูกตัดให้สั้นลงในช่วงเช้าตรู่เนื่องจากผู้แทนรัฐบาลจำนวนมากจำเป็นต้องออกไปขึ้นเครื่องบินกลับบ้าน – นี่เป็นการประชุมสำคัญเพื่อความก้าวหน้าของสิทธิและบทบาทของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่นในการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและการใช้อย่างยั่งยืน

หน่วยงานย่อยถาวรว่าด้วยมาตรา 8(j) ได้รับการอนุมัติ

หน่วยงานย่อยนี้จะกล่าวถึงการมีส่วนร่วมของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น และการใช้ภูมิปัญญาตามประเพณีในอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ

ในความเคลื่อนไหวที่ก้าวล้ำ บรรดาภาคีของอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (CBD) ตกลงกันที่จะจัดตั้งหน่วยงานย่อยถาวรตามมาตรา 8(j) และบทบัญญัติอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น (SB8j) สิ่งนี้จะกล่าวถึงประเด็นที่เกี่ยวข้องกับภูมิปัญญาตามประเพณี และเพื่อพัฒนาการมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่และมีประสิทธิผลของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่นในงานของอนุสัญญา SB8j เข้ามาแทนที่คณะทำงานว่าด้วยมาตรา 8j ซึ่งแม้ว่าจะจัดตั้งขึ้นเป็นหน่วยงานชั่วคราว แต่ก็มีมานานกว่า 20 ปีแล้ว

หน่วยงานย่อยถาวรได้อุทิศตนเพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้เป็นการพัฒนาครั้งสำคัญและเป็นผลมาจากการทำงานอย่างเข้มข้นหลายทศวรรษโดยเวทีชนเผ่าพื้นเมืองระหว่างประเทศว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (IIFB) และเครือข่ายสนับสนุน

นี่เป็นตัวอย่างอันทรงพลังสำหรับกลไกอื่น ๆ ที่สิทธิ ภูมิปัญญา และการมีส่วนร่วมของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่นได้รับการยอมรับ รวมถึงอนุสัญญาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

แผนงานใหม่ของงานสำหรับหน่วยงานย่อยว่าด้วยมาตรา 8(j) ยังได้รับการอนุมัติอีกด้วยในการประชุมใหญ่ COP16 และกำหนดประเด็นสำคัญของงานที่ SB8j จะมุ่งเน้นระหว่างขณะนี้ถึงปี 2573 (2030) ภาระงานบางอย่างคาดว่าจะดำเนินการโดย COP17 ซึ่งจะจัดขึ้นที่ประเทศอาร์เมเนียในปี 2569 (2026)

ละตินอเมริกาและแคริบเบียนมีประชากรขนาดใหญ่ของชุมชนลูกหลานและประชาชนแอฟโร ผู้ซึ่งมักใช้วิถีชีวิตตามประเพณีที่อนุรักษ์และใช้ความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน นี่เป็นหัวข้อสำคัญในระหว่างการอภิปราย ที่ได้รับการสนับสนุนโดยรัฐบาลโคลอมเบีย และด้วยการสนับสนุนอย่างแข็งแกร่งจากประชาชนลูกหลานแอฟโรในโคลอมเบียและที่ไกลออกไป COP16 ได้รับรองการตัดสินใจที่ยอมรับภูมิปัญญาที่มีส่วนของพวกเขา และสิทธิและหนุนเสริมรัฐบาลให้เอื้ออำนวยการมีส่วนร่วมของพวกเขาในการดำเนินการของอนุสัญญา

ตัวชี้วัดการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและการถือครองที่ดิน

มีความก้าวหน้าอย่างมีนัยสำคัญไปสู่การรวมตัวในกรอบงานการกำกับติดตามของตัวชี้วัดหัวข้อเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและการถือครองที่ดินในเขตแดนตามประเพณีของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น (โปรดดูข้อสนเทศในตัวชี้วัดภูมิปัญญาตามประเพณี)

การรวมเป็นตัวชี้วัดหัวข้อใหญ่ในการตัดสินใจขั้นสุดท้าย เมื่อมีการยอมรับ จะหมายความว่ามันเป็นอำนาจหน้าที่สำหรับรัฐภาคีที่จะต้องรายงาน ตัวชี้วัดการใช้ที่ดินและการถือครองที่ดินจะกำกับติดตามสถานการณ์ของที่ดินและน้ำของชุมชนชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนตามประเพณี และการเปลี่ยนปลงในใช้ของพวกเขา นี่จะให้ข้อสนเทศสำคัญแก่อนุสัญญาและอาจส่งผลให้มีการยอมรับเขตแดนของชนเผ่าพื้นเมืองและตามประเพณีมากขึ้น ที่สำคัญคือสิ่งนี้คาดหวังว่าจะทำโดยความเป็นหุ้นส่วนกันกับชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น

ร่างข้อความการตัดสินใจยังรวมถึงการยอมรับการกำกับติดตามบนฐานชุมชนและระบบข้อสนเทศ (CBMIS)

อย่างไรก็ตาม ภาคีมิได้อนุมัติกรอบงานการกำกับติดตามที่ปรับปรุงใหม่ก่อนที่ COP16 จะถูกระงับ ดังนั้น การตัดสินใจเหล่านี้จึงยังไม่สิ้นสุด จนกว่ากรอบงานจะได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการ

เงินทุนที่ได้มาจากการสใช้ข้อสนเทศการจัดลำกับดิจิทัลเพื่อแบ่งปันอย่างเป็นธรรมในบรรดาประเทศต่าง ๆ และกับชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น

ภาคีได้ตกลงที่จะสร้าง ‘กองทุนคาลี’ ซึ่งจะสนับสนุนการกระจายผลกำไรจากข้อมูลลำดับดิจิทัล (DSI) โดยคาดว่ากองทุนอย่างน้อยครึ่งหนึ่งจะสนับสนุนความต้องการที่จะสนับสนุนความต้องการการระบุตนเองของชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น

นี่มุ่งเพื่อให้แน่ใจว่าเมื่อมีการเก็บข้อมูลและข้อสนเทศพันธุกรรม จัดเก็บและใช้จากเขตแดนของชนเผ่าพื้นเมืองหรือชุมชนท้องถิ่น (ตัวอย่างเช่น ข้อมูลและข้อสนเทศดิจิทัลที่เกี่ยวข้องกับพืชที่กลายเป็นส่วนผสมหนึ่งในยาชนิดใหม่) ผลประโยชน์มีการแบ่งปันกับประชาชนผู้ซึ่งที่ดินของเขาได้ถูกยึดไป

อย่างไรก็ตาม รายละเอียดหลายอย่างเกี่ยวกับการดำเนินงานของกองทุนยังไม่ได้รับการกำหนด และได้จัดตั้งขึ้นเพื่อรวบรวมการมีส่วนโดยสมัครใจจากฝ่ายธุรกิจที่ทำกำไรจาก DSI นี่หมายความว่าขนาดและการกระจายเงินทุนผ่านสิ่งนี้ยังคงไม่แน่นอนและอาจถูกจำกัดเนื่องจากธรรมชาติของความสมัครใจ

ขั้นตอนถัดไปสู่การปิด COP16 อย่างเป็นทางการ

อันเนื่องจากการขาดองค์ประชุมหลังจากวาระการประชุมใหญ่ตลอดคืน เมื่อเวลา 8:27 น. ในวันเสาร์ที่ 2 พฤศจิกายน (การประชุมใหญ่ COP ควรจะเสร็จสิ้นในวันศุกร์ที่ 1) COP16 จึงถูกระงับไป ซึ่งหมายความว่าการอภิปรายบางอย่างยังไม่ได้ข้อสรุปและอาจจะต้องได้รับการทบทวนอีกครั้งในการประชุมพิเศษของ COP ในวันที่จะกำหนด

เป็นที่ชัดเจนในการเจรจาต่อรอง แม่กระทั่งก่อนการประชุม COP ว่ามีความแตกต่างระดับพื้นฐานระหว่างรัฐภาคีบางรัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับการสร้างกลไกทางการเงินภายใต้อนุสัญญา ความล้มเหลวในการบรรลุข้อสรุปในหัวข้อนี้และอื่น ๆ ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจทั้งหมดเลย เนื่องจากการเคลื่อนไหวของธารน้ำแข็งในหัวข้อที่เป็นที่ถกเถียงกันเป็นหลักนั้น

เป็นที่ชัดเจนในการเจรจาต่อรอง แม่กระทั่งจากก่อนการประชุม COP ว่ามีความแตกต่างระดับพื้นฐานระหว่างรัฐภาคีบางรัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับการสร้างกลไกทางการเงินภายใต้อนุสัญญา ความล้มเหลวในการบรรลุข้อสรุปในหัวข้อนี้และอื่น ๆ ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลย เนื่องจากการเคลื่อนไหวของธารน้ำแข็งในหัวข้อที่เป็นที่ถกเถียงกันเป็นหลักนั้น

หากปราศจากข้อตกลงในเรื่องนี้ การตัดสินใจทีสำคัญอย่างยิ่งอื่น ๆ (มิฉะนั้น จะสรุปและพร้อมที่จะนำมาใช้) ถูกระงับ รวมถึงกรอบงานการกำกับติดตาม

นอกเหนือจากวาระการประชุมทั้งสองนี้แล้ว งบประมาณของสำนักเลขาธิการ CBD ยังถูกระงับและไม่ได้รับการอนุมัติอย่างเป็นทางการ

A communication from the CBD Secretariat is expected to be released providing further information on how they propose to move forward to the final COP16.