บทความนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกใน PLOS Biology โดย © 2024 E.J. Milner-Gulland.
ความไม่สมดุลของอำนาจและความอยุติธรรมที่มีอยู่อาจรุนแรงขึ้นจากการไหลเข้าขนาดใหญ่ของเงินทุนระหว่างประเทศเพื่อการฟื้นฟูธรรมชาติ นักอนุรักษ์นิยมยังคงต่อสู้กับความหมายของความยุติธรรมทางสังคมในทางปฏิบัติ จำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนความคิดครั้งใหญ่
ภายใต้กรอบความหลากหลายทางชีวภาพโลกคุนหมิง-มอนทรีล (GBF) แห่งอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (CBD) ประเทศต่าง ๆ ได้ตกลงที่จะหยุดและย้อนกลับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพภายในปี 2030 ไปสู่โลกที่อาศัยอยู่อย่างกลมกลืนกับธรรมชาติภายในปี 2050 วิสัยทัศน์อันทะเยอทะยานนี้ต้องการการฟื้นฟูธรรมชาติขนาดใหญ่ ด้วยการชี้นำโดยข้อมูลขนาดใหญ่ในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และระดับโลก ผลกระทบเชิงลบต่อผู้คนและธรรมชาติของรอยเท้าความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศและต่างประเทศจักต้องทำให้เป็นเชิงปริมาณ เช่นเดียวกับจักต้องให้สิ่งที่ได้รับมาจากการปฏิบัติเพื่อจัดการกับผลกระทบเหล่านี้และมีส่วนในการฟื้นฟูธรรมชาติ คำว่า “ความหลากหลายทางชีวภาพ” และ “ธรรมชาติ” มักใช้แทนกันได้ ณ ที่นี้ ฉันใช้ “ธรรมชาติ” เมื่อฉันหมายถึงสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่เราทุกคนอาศัยอยู่และที่เราเห็นคุณค่า และฉันใช้ “ความหลากหลายทางชีวภาพ” เมื่อมันเป็นส่วนหนึ่งของคำที่ใช้กันอย่างกว้างขวาง (ต.ย. เครดิตความหลากหลายทางชีวภาพ) หรือหมายถึงองค์ประกอบของธรรมชาติที่ถูกทำให้เป็นเชิงปริมาณ
การฟื้นฟูธรรมชาติจะต้องมีการไหลเวียนของเงินทุนขนาดใหญ่จากภาคธุรกิจและรัฐบาล (ส่วนใหญ่อยู่ในซีกโลกเหนือที่มั่งคั่ง) ไปยังพื้นที่ที่มีการทำลายธรรมชาติ (ส่วนใหญ่ในพื้นที่ชนบทยากจนของเขตร้อน)[1] ตลาดถูกสร้างขึ้นโดยผู้ที่ต้องการชดเชยคาร์บอนของตนและผลกระทบของคาร์บอนหรือลงทุนในเครดิตของความหลากหลายทางชีวภาพ การเงินด้านความหลากหลายทางชีวภาพยังไหลผ่านโครงสร้างทวิภาคีและพหุภาคีอีกด้วย รวมถึงความช่วยเหลือจากต่างประเทศ กองทุนการสูญเสียและความเสียหาย เงินทุนเอื้ออำนวยสิ่งแวดล้อมโลก และช่องทางการอนุรักษ์ตามประเพณี กระแสการเงินระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับคาร์บอนมีขนาดใหญ่กว่าและได้รับการจัดตั้งขึ้นมากกว่ากระแสการเงินเพื่อธรรมชาติ เงินทุนคาร์บอนจำนวนมากไหลไปสู่การเข้าแทรกแซงเพื่อกักเก็บหรือดูดซับคาร์บอนผ่านการห หลีกเลี่ยงการสูญเสียเพิ่มขึ้นของที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติหรือการฟื้นฟูที่ดินที่เสื่อมโทรม มีความกังวลอย่างสำคัญเกี่ยวกับกระแสเหล่านี้ ไม่ใช่เพียงเกี่ยวกับประสิทธิผลของการลงทุนบนฐานของธรรมชาติในฐานะที่เป็นกลไกชดเชยคาร์บอน แต่ยังเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนเหล่านี้ด้วย อย่างไรก็ตาม ตลาดการค้าเพื่อกำไรและขาดทุนก๊าซเรือนกระจกในทางความคิดง่ายกว่าตลาดเพื่อธรรมชาติ เพราะธรรมชาติไม่อาจทดแทนได้ มันเป็นพลวัตและมีขนาดที่หลากหลายทั้งในเรื่องเวลาและพื้นที่
เราไม่สามารถหยิบเอาและเลือกได้ว่าจะปกป้องและฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพที่ใดและประเภทใด: จำเป็นต้องตรวจวัดและกู้คืนในระดับท้องถิ่นไปหาแหล่งที่เกิดผลกระทบ ดังนั้น ไม่มีตัววัดองค์ประกอบเดียว (เช่น tCO2e 2tCO2e สำหรับก๊าซเรือนกระจก) ที่สามารถจับความซับซ้อนที่สำคัญที่สำคัญต่อการทำงานของระบบนิเวศทางธรรมชาติ ทำให้การสูญเสียในบริบทหนึ่งสามารถชดเชยได้ด้วยกำไรในอีกบริบทหนึ่ง อย่างไรก็ตาม เรายังจำเป็นต้องรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับแนวโน้มของความหลากหลายทางชีวภาพในทุกระดับเพื่อแจ้งต่อกลยุทธ์ความหลากหลายทางชีวภาพในทุกระดับเพื่อแจ้งต่อยุทธศาสตร์ความหลากหลายทางชีวภาพระดับชาติและบรรษัท และเพื่อตรวจวัดความคืบหน้าโดยรวมสู่เป้าประสงค์ของ GBF ในการหยุดยั้งและย้อนกลับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพภายในปี 2030 GBF มีตัวบ่งชี้ที่เกี่ยวข้องมากมายแม้ว่าองค์ประกอบบางอย่างของความหลากหลายทางชีวภาพและตัวขับเคลื่อนของการสูญเสียยังคงไม่ครอบคลุมที่ดี (ต.ย. การใช้สัตว์ป่าอย่างยั่งยืน) ตัวชี้วัดเหล่านี้ยังไม่สอดคล้องกับตัวชี้วัดที่กำลังพัฒนาสำหรับธุรกิจเพื่อวัดปริมาณผลกระทบด้านความหลากหลายทางชีวภาพและชี้แนวในการปฏิบัติที่มีส่วนสู่เป้าประสงค์เชิงบวกทางธรรมชาติทั่วโลก [ 2].
การออกแบบและดำเนินการตามยุทธศาสตร์การฟื้นฟูธรรมชาติทั่วโลกมีความท้าทายนอกเหนือจากการออกแบบตัวชี้วัดที่เหมาะสม ประการแรก เราเผชิญกับปัญหาที่ชั่วร้าย เป้าประสงค์ของการฟื้นฟูธรรมชาติ การรักษาเสถียรภาพของสภาพอากาศ และการส่งเสริมการพัฒนามนุษย์มีปฏิสัมพันธ์ในวิถีทางที่ซับซ้อน การตอบกลับเชิงบวกและเชิงลบมีมากมาย การเสื่อมลงของมิติหนึ่งทำให้มิติอื่น ๆ แย่ลง ทำให้ยากต่อการบรรลุนิรวานแบบชนะ-ชนะ-ชนะ ประการที่สอง พื้นที่คุ้มครองไม่เพียงพอ เราไม่สามารถมุ่งเน้นไปที่การจัดการพื้นที่สำคัญเพื่อความหลากหลายทางชีวภาพได้ หากเราต้องหยุดยั้งและย้อนกลับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ การบริโภคทั่วโลกต้องลดลงอย่างหนักหากธรรมชาติจะฟื้นตัว [ 33] ความรับผิดชอบต่อผลกระทบมีการกระจายอย่างไม่เท่าเทียมกัน ทั้งในปัจจุบันและในอดีต ดังนั้น ประเทศร่ำรวยจึงต้องรับภาระหลักในการลดผลกระทบ [ 44] ประการที่สาม ธรรมชาติเกี่ยวพันอย่างใกล้ชิดกับชีวิตมนุษย์ในลักษณะที่แตกต่างกันไปตามเวลาและพื้นที่ โดยต้องการการอนุรักษ์ที่จัดตั้งในระดับท้องถิ่น [1 1] การประเมินผลกระทบทางสังคมไม่สามารถมุ่งเน้นไปที่ความเป็นอยู่ที่ดีหรือวิถีชีวิตเพียงเท่านั้น พวกเขาต้องรวมความคิดจากล่างสู่บนของสิ่งที่สำคัญต่อผู้คนและการแทรกแซงที่เน้นความหลากหลายทางชีวภาพมีผลต่อพวกเขาอย่างไร [ 55] และท้ายที่สุด ฐานของหลักฐานระดับโลกเพื่อวางแผนการปฏิบัติเพื่อฟื้นฟูธรรมชาติมีประปรายและลำเอียง โดยเกี่ยวกับทั้งแนวโน้มความหลากหลายทางชีวภาพและตัวขับเคลื่อนเหล่านั้น กับทั้งความรู้เกี่ยวกับวิธีที่ดีที่สุดในการเข้าแทรกแซง บันทึกการอนุรักษ์ว่าด้วยการประเมินผลกระทบของการแทรกแซงอย่างเข้มงวดเป็นเรื่องน่าเศร้า [ 66] สิ่งนี้เสี่ยงต่อการเข้าแทรกแซงที่ไม่เหมาะสมและไม่ได้ผลที่มีความลำเอียงทางภูมิศาสตร์และอนุกรมวิธาน
วาทกรรมการอนุรักษ์ทั่วโลกมักจะเรียกร้องความยุติธรรมทางสังคม แต่บ่อยครั้งที่มักจะหมายถึงการแบ่งปันผลประโยชน์จากพื้นที่คุ้มครองหรือการสนับสนุนวิถีชีวิต ด้วยเครื่องวัดความสำเร็จที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ที่ดีทางวัตถุ การกระจายความเป็นธรรมมีการอภิปรายกันอย่างสม่ำเสมอ (ต.ย. ผลประโยชน์ถูกแบ่งปันอย่างยุติธรรมหรือไม่) แต่ความหมายของ “ยุติธรรม” หมายถึงโดยทั่วไปขึ้นอยู่กับการตีความแบบอัตวิสัยของบุคคลที่เป็นผู้แบ่ง มากกว่าขึ้นอยู่กับบรรทัดฐานหรือมาตรฐานที่ตกลงกันเป็นสากล การรับรู้และความเป็นธรรมตามขั้นตอนมีความโดดเด่นน้อยกว่าอย่างมากในวาทกรรมและในการปฏิบัติ และสิทธิมนุษยชนก็ยิ่งน้อยลงไปอีก
แน่นอนว่าการปฏิบัติที่ดีมีอยู่ (กล่อง 1แต่การมีส่วนร่วมของคนในท้องถิ่นในการอนุรักษ์ในปัจจุบันยังคงมีเป็นส่วนใหญ่หลังการปฏิบัติ (เกิดขึ้นหลังจากที่เลือกสถานที่/แนวทางแล้ว) และปฏิกิริยา (บนพื้นฐานของการพิทักษ์ปกป้องทางสังคมและกลไกการร้องทุกข์ในกรณีที่มีการร้องเรียน) การมีส่วนร่วมจากภายนอกในพื้นที่มักจะขึ้นอยู่กับการมีความหลากหลายทางชีวภาพที่มีคุณค่าระดับโลก (ต.ย. ป่าที่ค่อนข้างสมบูรณ์ สายพันธุ์ที่ถูกคุกคาม พื้นที่ที่มีศักยภาพในการฟื้นฟู) ไม่มีการขอการให้ความเห็นชอบโดยอิสระ ล่วงหน้า และได้บอกแจ้งเสมอไปจากชุมชนท้องถิ่นเพื่อปฏิบัติการอนุรักษ์ที่เสนอไป และหากเป็นเช่นนั้น โดยทั่วไปจะเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของกระบวนการ มากกว่าจะเป็นส่วนหนึ่งของการเสวนาอย่างต่อเนื่อง
ประเภท: บทความ ภูมิภาค: ทั่วโลก หัวข้อ: การอนุรักษ์ที่นำโดยชุมชน; การตรวจสอบความหลากหลายทางชีวภาพ; สิทธิที่เกี่ยวข้องกับที่ดินและทรัพยากร; ภูมิปัญญาดั้งเดิมและท้องถิ่นพันธมิตร: University of Oxford’s Interdisciplinary Centre for Conservation Science (ICCS);
Dashed line
กล่อง 1 ตัวอย่างของปฏิบัติการที่ดี
มีตัวอย่างน้อยนิดของการพลิกแบบจำลองจากบนสู่ล่างของศาสตร์ความหลากหลายทางชีวภาพแบบตะวันตกเพื่อที่นักวิทยาศาสตร์ตอบสนองต่อคำขอการสนับสนุน อย่างไรก็ตาม ในนิวไอร์แลนด์ (ปาปัว นิวกินี) ความร่วมมือระยะยาวขององค์กรพัฒนาเอกชนชนเผ่าพื้นเมือง นักวิทยาศาสตร์ชนเผ่าพื้นเมือง และนักวิจัยตะวันตกได้ก่อตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนการอนุรักษ์ทางทะเลและการจัดการการประมง [ 77] ภาพความหลากหลายทางชี วภาพท้องถิ่นของอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพมีตัวอย่างมากมายของความคิดริเริ่มการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพระดับพื้นที่ได้ริเริ่มและนำโดยชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น
โครงการวิถีการเปลี่ยนแปลงที่นำโดยแผนงานคนอยู่กับป่า กำลังสนับสนุนชนเผ่าพื้นเมืองในการเป็นผู้นำและขยายการอนุรักษ์และการใช้ความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน จุดมุ่งหมายประการหนึ่งคือเสริมความสามารถในการมีส่วนของชนเผ่าพื้นเมืองในลำดับความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพระดับชาติและระดับโลกให้ได้รับการชื่นชมได้ดียิ่งขึ้น นี่รวมถึงการสนับสนุนชุมชนชนเผ่าพื้นเมืองที่ต้องการคิดให้ทะลุและเสริมความเข้มแข็งให้ยุทธศาสตร์ของการกำกับติดตามความหลากหลายทางชีวภาพของตน รวมทั้งบูรณาการการกำกับติดตามแนวโน้มของความหลากหลายทางชีวภาพตามประเพณีและในทาง “วิทยาศาสตร์”.
องค์กรพัฒนาเอกชนระหว่างประเทศขนาดใหญ่หลายแห่งสนับสนุนชนเผ่าพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่นในการได้รับสิทธิในที่ดินอย่างเป็นทางการและปกป้องที่ดินของตนจากการบุกรุกจากภายนอก (มักจะโดยผู้มีอำนาจ) ตัวอย่างหนึ่งคือการวางแผนการใช้ที่ดินแบบมีส่วนร่วมของสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่าและการสนับสนุนการออกเอกสารสิทธิในที่ดินสำหรับบรรดาชุมชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่คุ้มครองในกัมพูชา [ 88] อีกเรื่องหนึ่งคือ การสนับสนุนกลุ่มชนเผ่าพื้นเมืองของ WFF-Brazil ที่ต่อสู้ เพื่อปกป้องอเมซอนจากการบุกรุก วรรณกรรมที่มีจำกัด
แต่กำลังเติบโตขึ้นให้การประเมินผลกระทบทางสังคมและความหลากหลายทางชีวภาพของการแทรกแซงความหลากหลายทางชีวภาพ รวมถึงการชดเชยความหลากหลายทางชีวภาพ หนึ่งในการศึกษาที่ครอบคลุมที่สุดคือการประเมินผลการชดเชยที่เกี่ยวข้องกับเหมืองอัมบาโตวีในมาดากัสการ์ นี่รวมถึงความเข้าใจผลกระทบทางสังคมหลากหลายลักษณะของเหมือง [9 ] ในขณะเดียวกันก็ยังแสดงให้เห็นว่าโดยรวมแล้ว การชดเชยของเหมืองอยู่ในร่องรอยที่จะไม่มีการสูญเสียป่าไม้โดยรวม [10การจัดกลุ่ม อาทิเช่น คณะทำงานประเมินผลกร กระทบของสมาคมชีววิทยาการอนุรักษ์สนับสนุนการเรียนรู้และการแบ่งปันแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดในพื้นที่นี้
Dashed line
หากนักอนุรักษ์นิยมต้องการมีส่วนในสังคมที่ยุติธรรมมากกว่านี้ และในที่สุดโลกที่มีความยั่งยืนมากขึ้น พลวัตของอำนาจจำเป็นต้องพลิกกลับ เราต้องการแนวทางจากล่างสู่บนที่กระแสเงินจำนวนมากเพื่อความหลากหลายทางชีวภาพจะถูกระดมบนพื้นฐานของความต้องการและความปรารถนาที่แสดงออก มากกว่าที่จะเป็นเงินมหาศาลสำหรับนักลงทุนภายนอก อย่างไรก็ตาม ลำดับความสำคัญของนักอนุรักษ์นิยมในการปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพอันมีค่าและไม่สามารถถูกแทนที่ได้ทั่วโลกไม่สอดคล้องกับลำดับความสำคัญเพื่อการพัฒนามนุษย์ หรือแม้แต่การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในระดับท้องถิ่นหรือระดับชาติ ปัจจุบัน การสนทนาที่ซื่อตรงและเป็นธรรมเกี่ยวกับวิธีลำดับความสำคัญและคุณค่าสอดคล้องกันหรือความขัดแย้งไม่ได้เกิดขึ้น การสนทนาเหล่านี้ต้องการให้นักอนุรักษ์นิยมออกจากจุดยืนที่สูงทางศีลธรรมและตระหนักถึงการแลกเปลี่ยนและการทำงานร่วมกันโดยนัยในการบรรลุเป้าประสงค์ด้านธรรมชาติ สังคม และภูมิอากาศ
บนพื้นฐานของการวิเคราะห์นี้ ข้อกำหนดเบื้องต้นบางประการเพื่อการอนุรักษ์ที่ยุติธรรมทางสังคมมากขึ้น ได้แก่:
- การสร้างความมั่นใจว่าสิทธิมนุษยชนเป็นภาระผูกพันทางกฎหมายและกำหนดเส้นแดงพื้นฐานที่สนับสนุนการแทรกแซงด้านการอนุรักษ์ใด ๆ [11].
- รวมทั้งความเป็นธรรมในการรับรู้และขั้นตอนในการวางแผนและประเมินผลการแทรกแซงด้านการอนุรักษ์ ไม่ใช่เพียงแค่ความเป็นธรรมที่แพร่กระจายออกไป
- ไม่ได้พูดแทนผู้คน สนับสนุนและเสริมพลังพวกเขาให้พูดเพื่อตนเอง
- สำรวจวิถีทางที่พร้อมเพื่อสนับสนุนและอำนวยความสะดวกให้กับผู้อยู่อาศัยในสถานที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพและเปราะบางในการอนุรักษ์ธรรมชาติของตน มากกว่าที่จะทำตามลำดับความสำคัญของการอนุรักษ์ที่สร้างขึ้นจากภายนอกแล้วนำพวกเขาไปอยู่เคียงข้าง
- เตรียมพร้อมที่จะรับฟังสิ่งที่ผู้คนพูดกันและพิจารณาว่าควรจะเกิดอะไรขึ้น หากลำดับความสำคัญและแผนของพวกเขาไม่สอดคล้องกับวาระภายนอก
ความไม่ไว้วางใจที่หยั่งรากลึกระหว่างนักอนุรักษ์นิยมและบรรดาผู้ที่ได้รับผลจากปฏิบัติการด้านอนุรักษ์ บนพื้นฐานของประสบการณ์เชิงลบในอดีตหรือปัจจุบัน ต้องใช้เวลาในการเยียวยา ดังนั้น การอนุรักษ์จึงจะช้าลงและยากขึ้นหากทำในลักษณะที่ยุติธรรมทางสังคม ภาคส่วนของการอนุรักษ์เองยังคงถูกครอบงำโดย ซีกโลกเหนือ การดำเนินการอย่างมีความหมายเพื่อสนับสนุนสหายในซีกโลกใต้ให้เป็นผู้นำในระดับโลก ระดับชาติ และระดับท้องถิ่นก็มีความจำเป็นเช่นกันหากภาคส่วนนี้ต้องมีการเปลี่ยนแปลง
นักอนุรักษ์นิยมและนักวิทยาศาสตร์ด้านความหลากหลายทางชีวภาพมีอำนาจในฐานะที่เป็นภาคส่วนหนึ่ง ไม่มีส่วนร่วมในการพัฒนาและการใช้ตัวชี้วัดที่ไม่เพียงพอ พื้น ๆ และได้มาจากภายนอกเพื่อความหลากหลายทางชีวภาพและผลลัพธ์ทางสังคม ซึ่งล้มเหลวที่จะตระหนักถึงสิทธิ มุมมอง และคุณค่าที่หลากหลายสำหรับความหลากหลายทางชีวภาพที่ยึดถือโดยชาวบ้านในท้องถิ่น [12]. แทนที่จะเป็นเช่นนั้น เราต้องร่วมมือกันเพื่อพัฒนากรอบการกำกับติดตามความหลากหลายทางชีวภาพที่ฝังความยุติธรรมทางสังคมและเสริมความสามารถในการออกแบบและประเมินผลการแทรกแซงที่แข็งแกร่งเพื่อการเรียนรู้ นี่จะต้องมีการเลือกที่ยากลำบากและผลลัพธ์จะช้าลงที่จะบรรลุ แต่มันจะเป็นส่วนสำคัญไปสู่วิสัยทัศน์ของ CBD ที่มนุษย์อาศัยอยู่อย่างกลมกลืนกับธรรมชาติ
ความยุติธรรมทางสังคมและความยุติธรรมของโลกสามารถ(และต้อง)สอดคล้องกัน แต่นี่จำเป็นต้องให้บรรดาผู้มีอำนาจและอภิสิทธิ์ในปัจจุบันต้องยกเลิกบางส่วน เมื่อตลาดความหลากหลายทางชีวภาพระหว่างประเทศพัฒนาขึ้น แรงกดดันที่จะตัดมุมออกก็จะเพิ่มขึ้นเพียงเท่านั้น การอนุรักษ์บนฐานสิทธิ และความยุติธรรมทางสังคมเป็นเส้นทางที่ยากลำบาก และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง การมุ่งที่จะเลี่ยงผ่านเมื่อมันดูเหมือนว่าการระดมทุนขนาดใหญ่เพื่อธรรมชาติจะถูกปลดล็อกในที่สุด แต่ถ้าเราไม่ยืนหยัดเดี๋ยวนี้ เมื่อโครงสร้าง เครื่องวัด และแนวทางสำหรับช่องทางกระแสเงินทุนระหว่างประเทศเพื่อการฟื้นฟูธรรมชาติกำลังได้รับการพัฒนา ความไม่เสมอภาคจะถูกล็อกและในที่สุดทั้งคนและธรรมชาติก็จะสูญเสีย
กิตติกรรมประกาศ ผลงานชิ้นนี้ได้รับการก่อรูปขึ้นโดยการสนทนากันหลายครั้งกับบรรดาสหายและนักศึกษาภายในศูนย์สหวิทยาการเพื่อศาสตร์การอนุรักษ์และนอกเหนือจากนั้น ข้าพเจ้ารู้สึกขอบคุณพวกเขาทุกคน.